De asfaltcentrale van Grimbergen, gelegen aan het kanaal, maakt gebruik van gerecycleerd asfalt voor hun asfaltproductie. Hierdoor hebben zich sinds 2015 herhaaldelijk ernstige gezondheidsincidenten voorgedaan in de wijken Borgt en Verbrande Brug. Het spreekt voor zich dat het vermijden van de uitstoot van schadelijke stoffen kost wat kost vermeden moet worden om gezonde lucht voor alle Grimbergenaren te garanderen. 

Sinds 2014 hebben alle asfaltproducerende centrales in Vlaanderen een vrijgeleide van de Vlaamse Overheid om tot 50% gerecycleerd asfalt of asfaltgranulaat te verwerken. Lovenswaardig, want dit vermindert de afvalberg van afgeschraapt asfalt. Echter, door dit proces worden grote hoeveelheden giftige stoffen uitgestoten. Dit zijn de zogenaamde ‘vluchtige organische stoffen’ (VOS) en de uiterst kankerverwekkende ‘polycyclische aromatische koolwaterstoffen’ (PAK). 

Kankerverwekkende stoffen aan de basis van sterke geurhinder

Het gemeentebestuur en VBA Asfalt Centrale Grimbergen (Viabuild) blijven spreken van “geurproblematiek” en “geuractieplan”, een terminologie die afleidt van de kern van de zaak: het uitstoten van kankerverwekkende stoffen, die als bijwerking een sterke geur hebben. Dit schaadt onze gezamenlijke gezondheid en moet, wat ons betreft per direct aan banden gelegd worden. 

Dit kan enkel door een nabehandeling van de geproduceerde afgassen die vrijkomen tijdens het verwarmen van asfaltgranulaat. De technieken om dit te doen zijn gekend en worden elders in Europa, zoals in Nederland, reeds toegepast. Uiteraard vergt dit de nodige investeringen van de asfaltfabriek, en deze blijven uit. In Vlaanderen ontbreekt een coherente milieuwetgeving voor deze specifieke sector. De Vlaamse normen zijn gebaseerd op concentratie (mg/Nm3), normen die een onverantwoorde uitstoot niet voldoende beteugelen. 

Groen fractielid Katrien Le Roy: “Nederland bijvoorbeeld heeft een wettelijke norm qua massadebiet voor het lozen van de cocktail van VOS en PAK door asfaltcentrales (500 gram/uur). Onze asfaltfabriek stuurt op zeer regelmatige basis kilogrammen van deze kankerverwekkende stoffen lucht in! Moeten wij wachten op een nieuwe Vlaamse normering om als gemeente zelf actie te ondernemen?”

Voor de zoveelste keer vragen wij actie: gezonde lucht voor onze inwoners!

In de voorbije jaren werd de problematiek, meermaals op vraag van Groen Grimbergen, aangekaart. (laatste persberichten van Groen: 24 april 2019, 4 juni 2020, 26 augustus 2020) Deze legislatuur werd door de Groen-fractie reeds 3 maal een bijkomend gemeenteraadspunt hieromtrent ingediend. Exact 1 jaar geleden vroegen we naar concrete acties, een gebalde vuist op tafel om dit ernstig probleem daadwerkelijk aan te pakken en naar oplossingen te streven op korte termijn. Na een sterk debat werd toen afgesproken dat het gemeentebestuur een poging zou ondernemen tot constructief overleg met het bestuur van de asfaltcentrale. 

Een jaar later stellen we vast dat:

• de klachten omtrent (geur)hinder blijven of zelfs toenemen
• de zogenaamde ‘rode knop-procedure’ (=meteen stilleggen van de centrale met een PV die de hinder of overschrijdingen officieel meet en vaststelt) niet consequent noch correct wordt toegepast. Dit is tekenend voor hoe VBA omgaat met de reeds afgesproken zaken. Al was dit sowieso geen volwaardige oplossing, en diende ze enkel om op dagen dat de wind in een bepaalde richting zat de wijken te sparen. 
• de laatste meetresultaten aantonen dat bij het gebruik van asfaltgranulaat de door VLAREM opgelegde normen voor TOC (total organic carbon, waaronder VOS en PAK) en benzeen (uiterst kankerverwekkend) meermaals overschreden werden.

Kortom, de asfaltcentrale toont zich al die jaren onvoldoende bereid om de uitstoot van ongezonde stoffen in onze lucht bij de bron aan te pakken. Een jaarlijks overleg met het bestuur en actiecomité van de buurt is louter een charmeoffensief van VBA. De reeds aangehaalde langetermijnoplossingen laten wel heel lang op zich wachten, terwijl er oplossingen zijn om de productiegassen te behandelen. Hierin investeren voor onze gezondheid blijkt niet dringend genoeg en ons gemeentebestuur handelt naar onze mening onvoldoende dwingend genoeg. 

Op de laatste gemeenteraad van augustus 2021 agendeerde Groen raadslid Katrien Le Roy hetzelfde punt als een jaar eerder en legde dit opnieuw ter stemming voor aan de voltallige gemeenteraad: “De gemeenteraad vraagt het College van Burgemeester en Schepenen eerstdaags initiatief te nemen met het oog op de aanpassing van de omgevingsvergunning voor de VBA asfaltcentrale te Grimbergen. Dit om de ongeoorloofde uitstoot van giftige stoffen bij de verwerking van gerecycleerd asfalt aan de bron aan te pakken.“

Wat doet ons gemeentebestuur?

Schepen van Leefmilieu Verberck (Vernieuwing) gaf als antwoord dat hij op 25 augustus 2021 (één dag voor de gemeenteraad) een mail verzond naar het Vlaamse departement omgeving om een stand van zaken te krijgen van het actualiseren van de specifieke regels voor asfaltcentrales. De laatste regelgeving dateert namelijk van 2011 maar gerecycleerd asfalt verwerken werd pas mogelijk vanaf 2014 dus deze regels zijn onvoldoende aangepast. Ook zou hij zou op het jaarlijks overleg in september met het bestuur van de asfaltcentrale de pijnpunten nogmaals aanhalen.

Wij bleven hameren op het feit dat alles al veel te lang aansleept en we niet moeten wachten op eventuele strengere normen van de Vlaamse overheid die pas over enkele maanden of waarschijnlijk jaren in voege zullen treden. Katrien Le Roy: “Het ligt wel degelijk binnen de bevoegdheid van de gemeente om initiatief te nemen met oog op een aanpassing van de omgevingsvergunning. Wij vragen aan het bestuur om op te treden als ambassadeur voor een coherenter uitstootbeleid voor asfaltcentrales in Vlaanderen. Wij kunnen hier zelf paal en perk aan stellen en verwachten dat VBA de nodige aanpassingen doorvoert en niet langer met de gezondheid van onze inwoners speelt. Zeggen dat het gemeentebestuur bekommerd is, is mooi, maar VBA dwingen om de giftige gassen na te behandelen zou nog mooier zijn. De vervuiler betaalt, toch?” 

September 2021: maand van de waarheid

Na een debat van bijna anderhalf uur, bereikte de gemeenteraad een unaniem besluit. 

Zowel meerderheid als oppositie stemden in dat: 

1) door alle fracties één gezamenlijke motie opgesteld wordt tegen de gemeenteraad van september, op basis van het punt van Groen-raadslid Katrien Le Roy;

2) de besproken bezorgdheden in naam van de gemeenteraad worden overgemaakt aan Vlaams Minister van o.a. Omgeving Zuhal Demir en dat er ook wordt aangedrongen op een snelle en duidelijke verstrenging van de normen voor asfaltcentrales vanuit Vlaanderen

3) dat de Schepen van Leefmilieu het overleg met Viabuild op 22 september 2021 grondig voorbereidt, maatregelen vraagt en het antwoord hierop bespreekt op de gemeenteraad van 23 september 2021.

We vinden het enorm jammer dat we alweer een jaar verder zijn en er geen stappen ondernomen werden vanuit het bestuur of door de Schepen. Indien onze fractie dit niet voor de derde keer op rij agendeerde op de gemeenteraad, was er verder niks gebeurd. 

Uiteindelijk werd ons doel bereikt en zijn we tevreden dat de hele gemeenteraad een consensus heeft bereikt over bovenstaande punten. Het toont aan dat de overtuiging groeit, binnen alle fracties, dat we met een gezondheidsprobleem zitten en dat de huidige handhaving niet volstaat. Wij verwachten nu écht concrete stappen. Meer op de gemeenteraad van september.